Tranh đám cưới Chuột – Tranh đồng nghệ thuật

“Đám cưới chuột” là một bức tranh nổi tiếng đã đi vào văn học qua thơ ca của Hoàng Cầm: ‘Đám cưới chuột đang tưng bừng rộn rã. Bây giờ tan tác về đâu?’. Hay vào trong nhạc rock với bài hát cùng tên đình đám một thời.

Nhìn tổng thể bức tranh quả thật là đẹp, cảnh đám cưới được tái hiện rất sinh động… Nhưng thấy bức tranh đẹp là một lẽ, để hiểu hiểu hết ẩn ý bức tranh lại là một vấn đề khác. Nhận thức đầu tiên của mọi người là bức tranh miêu tả một đám cưới chuột, tất nhiên là ai cũng biết đó là tượng trưng cho đám cưới của người, rất tưng bừng rộn rã. Và để niềm vui được trọng vẹn, phải có “quà cáp” hối lộ cho cụ mèo già, ở đây chính là chính quyền phong kiến và các thế lực xấu xa. Nhưng câu chuyện của mèo và chuột không dừng ở đó. Theo lời kể của các cụ già hay chữ, am hiểu gốc tích tranh Đông Hồ, thì bức tranh chỉ vẽ lại phần đầu của câu chuyện. Chuyện như sau: ‘Gia đình nhà chuột tác thành cho hai con, mẹ chuột chạy xông xáo để lo chuyện cưới hỏi, xem ngày, chọn giờ. Lại còn phải lo lễ vật cho “cụ mèo” vốn là bậc “phụ mẫu chi dân”-nắm quyền sinh sát trong tay. Nhờ vậy mà đám cưới chuột với đầy đủ nghi thức và niềm vui đã được diễn ra êm thắm, trọn vẹn. Song bi kịch đã không xảy ra vào ngày vui hợp hôn ấy, mà vào lúc vợ chuột sinh con, lão mèo già đến và bắt sạch lũ con mới sinh của vợ chồng chuột. Thật không ngờ.

Bức tranh đám cưới chuột-phần đầu của câu chuyện-đã phản ánh những nét đẹp truyền thống trong phong tục cưới hỏi dân tộc, đồng thời tố cáo thói hống hách, lật lọng của bọn quan lại phong kiến đương thời, thể hiện nỗi lo lắng, khổ sở của người dân nghèo thấp cổ bé họng. Bức tranh “Đám cưới chuột” là một bức tranh về cuộc sống đậm tính nhân văn.